Deprem Röportajları-1

1- Kendinizi tanıtır mısınız?

Merhabalar, ben Sevim Avcı Yener. Yüksek Jeofizik mühendisiyim. Tekirdağ Büyükşehir Belediyesinde Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanı olarak görev yapmaktayım.

2- Jeofizik biliminin ana çalışma konusu nedir?

Jeofizik; yer kürenin fiziki özelliklerini, depremleri, yer altı kaynaklarını ve arkeolojik kalıntıları fizik ve matematik kuralları çerçevesinde inceleyen bilim dalıdır.

3- Jeofizik mühendisleri nerelerde çalışabilirler?

Jeofizik mühendisleri; Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Belediyeler, Tübitak, DSİ, MTA, TPAO, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Etibank'ın yanı sıra özel maden, sondaj, geoteknik, inşaat şirketleri gibi kurum ve kuruluşlarda görev alabilmektedir.

4- Kaç çeşit zemin vardır? Bu zeminlerin özellikleri nelerdir?

Zeminler cinslerine göre ZA,ZB,ZC,ZD,ZE ve ZF olmak üzere 6 adet sınıfa ayrılırlar.

ZA: Sağlam ve Sert

ZB: Orta Sağlam

ZC: Çok Çatlaklı Zayıf Kayalar

ZD: Orta Sıkı Kum çok Katı Kil

ZE: Gevşek Kum Yumuşak Kil

ZF: Çökme, Göçme, Sıvılaşma Riski Taşıyan Zayıf Birimler

5- Bir zeminin özellikleri dışarıdan bakıldığında anlaşılabilir mi?

Gözlemsel olarak dışarıdan bakarak arazinin tanınması ve zeminin bazı özellikleri gözle tespit edilebilir. Kayaçların ve zeminlerin özellikleri arazi çalışmaları sonucu elde edilen verilerle belirlenir. Laboratuvara malzeme gönderilerek de özellikler tespit edilir. Gevşek zeminlerde, mekanik kazı araçlarıyla kazılabilir. Kaya zeminlerde ise patlayıcı madde ile parçalama, mekanik kazı aracıyla kazı ve yükleme yapılabilir.

6- Hangi özelliklere sahip zeminler yerleşim için tercih edilmelidir?

Sıvılaşma, oturma, heyelan gibi risk taşıyan alanlara yapılaşmadan kaçınılması gerekmektedir. Taşıma gücü yüksek ve zemin sorunu olmayan alanlarda yapılaşma olmalıdır. Risk alanlara da yerleşilecekse mutlaka zemin iyileştirme teknikleri kullanılmalıdır.

7- Zemin incelemesi nasıl yapılır?

İmar planları mikrobölgeleme adı verilen zemin çalışmaları sonucunda ortaya çıkan zemin haritalarına göre hazırlanır. Zemin açısında uygun görülen alanlar imara açılır. Daha sonra parsel bazında inşaat başlanmadan öncede sondaj ,sismik, mikrotremör, rezistivite gibi yer araştırma yöntemleri kullanılarak parsel bazında zemin etütleri hazırlanır. Zemin parametrelerine göre binanın statik projesi hazırlanır ve inşaata başlanır.

8- Zemin iyileştirmesi hangi durumlarda yapılır?

Yumuşak veya gevşek zeminlerde inşaatlar sırasında stabilite (taşıma gücü) ve deformasyon problemleri ortaya çıkmaktadır. Bu tür zeminlerde zemin iyileştirmesine gidilmezse bazen yüksek deformasyonlar, sıvılaşma, heyelan, kayma ve göçmeler sonucunda yapı kullanılamaz hale gelebilmektedir. Bu tür zeminlerde yapılacak yapılara mutlaka zemin iyileştirme yöntemleri uygulanmalıdır. Kazık, istinat, jet grout gibi zemin iyileştirme yöntemleri mevcuttur.

9- Deprem ile ilgili öğrencilere neler önerirsiniz?

Depremle ilgili deprem öncesi, deprem anı ve deprem sonrası olmak üzere 3 aşamalı hazırlık süreci mevcuttur.

Deprem öncesi, yaşadığımız konutun sağlamlığı içerisindeki eşyaların sabitlenmesi; deprem sırası çök-kapan-tutun uygulaması; deprem sonrası güvenlikli alana geçilmesi gibi bu üç aşamada neler yapılması gerektiği ile ilgili bilgileri şimdiden öğrenmeli ve planlamalarımızı yapmalıyız. Unutmayalım, deprem doğal bir olaydır. Yaşadığımız alanları depreme dayanıklı, sağlıklı hale getirmek hepimizin birinci önceliği olmalıdır. Ancak bu şekilde can kayıplarımızı ortadan kaldırabiliriz.

10- Eklemek istedikleriniz nelerdir?

Afete hazırlık konusu, toplumdaki herkesi ilgilendirmektedir. Afete hazır bir toplum yaratma konusunda genç neslin önemi çok büyüktür. Afete hazırlık bilinci, toplumun bireylerine çocuk yaştayken kazandırılır ve zamanla geliştirilirse çok daha verimli olacaktır. Temel afet bilinci, yapısal olmayan risklerin ortadan kaldırılması (evdeki eşyaların sabitlenmesi vb.) ve depreme karşı yapılarımız dirençli hale getirilmesi konularında hepimiz bilinçlenmeli ve bilinçlendirmeliyiz.

Sevim Hanım'a, bu röportaja zaman ayırdığı ve bizimle değerli bilgilerini paylaştığı için teşekkür ederim.