.png){kind=small}
Durum Tahlili
Şu anda herkesin konuştuğu varyant bazı ülkeleri diken üstünde tutuyor, peki nedir bu Omicron? Omicron koronavirüsün dördüncü büyük varyantıdır (diğerleri Alfa, Beta ve son gördüğümüz Delta olmakla beraber). Binlerce Sars Cov-2 virüs mutasyonundan dünyada en çok etki yaratmış bu dört varyant, önceki mutasyonların da yerine geçerek dünyayı adeta yönetmektedir. Günümüzde hala en yaygın varyant olan Delta hızlı bir şekilde Omicron tarafından yeri alınıyor. Dünya’yı en çok etkileyen Alfa varyantı idi, bunun sebebi ise hiçbir şekilde hazırlıklı olunmamasıydı. Ama şu anda aşılarımız ve antikor ilaçlarımız var yani bundan o kadar da kötü etkilenmeyeceğiz, değil mi? Yanlış, her ne kadar ölüm oranlarını ve hastaneye yatırılma oranlarını korusa da etkilerini Omicron’un geçirdiği mutasyonlar yüzünden sahip olduğu başkalaşımlarla büyük oranlarda kaybettiler. Örnek vermek gerekirse ülkemizde en çok kullanılan ve güvenilen aşı BionTech’in efektifliği %95.6’dan %50-%60 bandına düşmüştür ve aşı firmalarının uyumlu aşılarını çıkarması bir Pfizer yetkilisine göre en az 100 gündür. Bu değişiklikleri yaratan 37 mutasyonun bazılarının virüsün bulaştırma hızını arttırdığı, bazılarının da antikorlar tarafından fark edilmediği durumlar yaratıp hastanın durumunun kötüleşmesine neden olabiliyor. Bu kadar mutasyonun gerçekleşmiş olmasının sebebini bilim adamları virüsün birkaç ay boyunca bağışıklık sistemi kanser gibi bir hastalıkla çok düşmüş birinde kendini geliştirdiği bilim camiasında en çok kabul gören teori. Tabi ki bu haberleri duyan yatırımcılar çoğu ülkede paralarını çektiler ve zaten dünya çapında yükselen enflasyonla kötüye giden ekonomiyi kötü etkiledi. Dünya ekonomisine zarar veren bir başka faktör ise Avusturya gibi bazı ülkeler tam karantinaya geçmiş, İsrail ve Japonya gibi dünya ekonomisinde büyük etki sahibi bazı ülkeler de yurtdışına tüm uçuşlarını kapamıştır. Bunun yanında Omicron tehdidi yüzünden işini bırakan işçi sayısı Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’de artmış, bu da üretimde işçi kıtlığı yüzünden sorunlara sebep olmaya başlamıştır.
Peki dünya piyasasını nasıl etkileyecek?
Koronavirüsün bu yeni varyantı olan Omicron, dünya piyasasını derinden etkilemektedir. Yakın zamanlarda Dünya Sağlık Örgütü, Omicron varyantını “Yüksek Riskli” olarak tanımlamıştır. Moderna, bir aşı firması, bugünkü aşıların yeni varyantla baş etmekte zorluk çekebileceğini belirtmiştir. Sınırların kapanması ve karantinanın geri gelme gerginliğiyle birçok yatırımcı elindeki otel ve hava yolları hisselerini satmıştır. Bununla birlikte petrol fiyatları da düşmüştür. Ekonomist dergisine göre bu bir varil benzin fiyatı 10$’a düşmüştür. NYMEX Benzin Vadelileri (WTI)’de 1 ay içinde 80$’dan 70$’a düşmüştür.
Ancak, Omicron’un dünya ekonomisine olacak etkisinden bahsetmek henüz erken. Omicron’un ne kadar bulaşıcı ve ölümcül olduğunu bilmiyoruz ama dünya ekonomisi üzerindeki olabilecek etkileri ülkeleri tetikte tutuyor. Omicron ile gelebilecek olan kısıtlamalar büyümeyi elbette etkileyecektir. Omicron’un ekonomiler üzerine olabilecek tehlikelerinden bir diğeri ise, enflasyonu yükselmesidir. Omicron’un aslında, ekonomik faaliyeti azaltarak enflasyonu azaltacağını düşünebilirsiniz ancak bunun zıttını da bekletebiliriz. Fiyatlar artacaktır çünkü insanlar birçok ürün satın alacaktır. Enflasyonun azalması için insanların harcamalarda geri çekilmesi gerekmektedir. Üretim noktaları olan Malezya ve Vietnam gibi yerlerde yeni varyant sebebiyle çıkabilecek kapanma ve karantina gibi kısıtlamalar, arzda sıkıntılara meydan olabilir. Amerikan Merkez Bankası başkanı Jerome Powell, 30 kasım tarihinde parasal sıkılaştırmayı iltimas ettiğini belirtmiştir. Ancak, bu politika büyüyen ekonomilere zarar verebilir. Peki bu Türkiye için ne demek oluyor? Omicronun ekonomiye olacak etkileri tam belli olmasada, ilerleyen zamanlarda Türkiye'yi de kötü bir şekilde etkileyebileceği söylenebilir. Ancak, bunun ne zaman ve ne kadar etkileyeceği belli değildir. Türkiye de dünyadaki diğer ekonomiler gibi Omicron’un tehlikesiyle yüze yüzedir. Şu anda tek yapabileceğimiz şey beklemek…
- Teoman Doksanoğlu & Efe Eren
Kaynakça
https://www.economist.com/omicron https://www.marketwatch.com/investing/future/crude%20oil%20-%20electronic https://www.who.int/news/item/28-11-2021-update-on-omicron https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/variants/omicron-variant.html https://www.pfizer.com/news/press-release/press-release-detail/pfizer-and-biontech-pr ovide-update-omicron-variant
Comments