UAA'da Cinsiyetsiz Tuvalet Talebi

Geçtiğimiz aylarda, okul tuvaletlerinin cinsiyet belirten simgelerinin üzerine yapıştırılmış “güvende hissetmek hakkımız, cinsiyetsiz tuvalet istiyoruz” yazılı çıkartmalar öğrencilerin dikkatini çekti. Kimi öğrenci bu stickerlara anlam veremedi, kimileri rahatsız oldu, kimileri güldü, kimileri bu hareketten güç aldı. Böylece LGBTI+lerin cinsiyetsiz tuvalet talebi gündeme geldi ve çeşitli tartışmaları beraberinde getirdi. Biz de Claw ekibi olarak konuya açıklık getirmek adına konunun öznesi olan bir öğrenciyle röportaj yaptık ve öğrencilerin düşüncelerini derlemek adına okulun tüm öğrencilerine bir anket yolladık. 184 öğrenci anketimizi cevapladı, bu cevapların 4 tanesi çeldirici veri olarak sınıflandırıldığından dikkate alınmadı. Böylece analizlerimizi 180 öğrenci üzerinden yaptık.

Cinsiyetsiz tuvaletler hakkında bir perspektif sağlaması amacıyla okulumuzdan queer bir öğrenciyle anonim bir röportaj gerçekleştirdik. Görüştüğümüz kişi, kendini agender olarak tanımladığını ancak sorulduğunda genelde non-binary olduğunu söylediğini bizimle paylaştı. Aynı zamanda “maskülen presenting” olduğu için dışarıdayken, örneğin bir AVM’de, erkekler tuvaletini kullanmayı tercih ettiğini, fakat okulumuzda bakışlardan kaçınmak adına kızlar tuvaletini kullandığını söyledi. Neden dünya genelinde ve okulumuzda cinsiyetsiz tuvalet talebinin olduğunu sorduğumuzda ise şu şekilde cevap verdi:

“Öncelikle çoğunluğun düşüncesinin aksine, popülasyonun tamamı kadın veya erkek değil. Mesela ben, kadınlar tuvaletine girersem kendimi rahat hissedemeyeceğim, erkekler tuvaletine girersem de doğuştan gelen cinsiyetimin erkek olmadığını anlarlarsa beni taciz etme ihtimalleri var. Toplumsal cinsiyet kalıplarına uymayanlar toplumun çok küçük bir kısmını temsil etse de herkesin rahat edebileceği bir opsiyona ihtiyacı var. Herkesin tuvalete gitmesi gerekiyor! Bu sorunu çözmemiz gerek!”

Arkadaşımız aynı zamanda “Okulda cinsiyetsiz tuvaletler bulunması seni daha rahat hissettirir mi?” sorusuna “%100.” diyerek kesin bir şekilde cevap verdi. Ayrıca okuldaki LGBTI+ler arasında organik bir gruplaşma olduğunu, onun için aynı şekilde hissedecek birçok kişi tanıdığını da ekledi. Anketten aldığımız cevaplar da arkadaşımızın söylediklerini desteklemekte: “Sizce okulda var olan cinsiyetli tuvaletlere ek olarak, cinsiyet kalıplarına uymayan öğrencilere güvenli alan sağlamak adına cinsiyetsiz tuvaletler de bulunmalı mı?” sorusuna LGBTI+ler aşağıdaki gibi cevap vermişler:

*Trans kadınlar, trans erkekler, non-binary, genderfluid ve gender non-conforming öğrencileri kapsıyor.

**”Kendinizi LGBTQI+ olarak tanımlıyor musunuz?” sorusuna evet demiş öğrencileri kapsıyor.

Okulun geneline baktığımızda ise %60’lık bir evet oranıyla karşı karşıyayız. %27.2 hayır derken %12.8 de cinsiyetsiz tuvaletler bulundurulması konusunda kararsız olduğunu belirtmiş.

Anketimize gelen yorumlardan anladığımız üzere, çok güçlü bir şekilde evet diyenler gibi çok güçlü bir şekilde hayır diyenler de var. Bazı öğrenciler ise cinsiyetsiz tuvalet fikrini benimseseler de okulumuzda uygulanıp uygulanamayacağından emin olamadıklarından dolayı kararsız olduklarını belirtmiş. Bir öğrenci, “Fikir çok güzel bence çünkü okulda open veya closeted çok queer insan olduğunu düşünüyorum. Ama cinsiyetsiz tuvaletler hakkındaki tek endişem okulda sayıları maalesef queer’larla yarışan homofobik insanlarin “şaka amaçlı” bu tuvaletleri kullanması. Kendim de bir LGBT bireyi olarak homofobik insanlarla ayni tuvaleti kullandığımda kendimi güvende hissetmem. Bunun hakkında nasıl bir önlem alınabilir bilemiyorum ama genel açıdan fikir çok güzel.” demiş. Bir başka öğrenci ise disiplin kurulunun zorbaların queer öğrencileri rahatsız etmesi durumunda olaya ciddiyetle yaklaşacağı kesinleşirse cinsiyetsiz tuvaletlerin yapılabileceğini söylemiş. Bazı öğrencilerin anketimizde önerdiği gibi tek kabinli öğretmenler tuvaletlerinden birinin/birkaçının cinsiyetsiz tuvalete çevrilmesiyle gerekli mahremiyetin sağlanabileceğini düşünüyorum. Ropörtaj yaptığımız arkadaşımız ise queerlerin cinsiyetsiz tuvaletleri kullanması durumunda kimliklerinin ifşa edilmesi, spekülasyonların yapılması endişesi hakkında da “Ben bir ayağı dolaptan çıkık bir birey olduğum için o tür bir kaygım yok. Ancak bu gibi endişeleri olan öğrenciler cinsiyetli tuvaletleri kullanmaya devam edebilirler. En azından bizlere bir opsiyon sunulmuş olur.” dedi.

Anketimize stickerlar hakkında da çeşitli eleştiriler de gelmiş. Bir öğrenci, “Cinsiyetsiz tuvaletlerin yapılmasını çok doğru buluyorum. Ayrıca trans bireylerin kendilerine uygun buldukları tuvaletleri kullanabilmeleri gerektiğini düşünüyorum. Fakat stickerlarin cinsiyet belirten işaretlerin üzerine yapıştırılmasından herkesin rahatsız olduğunu düşünüyorum.” yazmış. Özellikle hazırlık ve 9. sınıf öğrencilerinin tuvaletleri karıştırığı hakkında birçok görüş bildirilmiş. Röportaj yaptığımız non-binary arkadaşımız da bu konu hakkında bir yorum yaptı:

“Stickerlar yüzünden yanlış bir tuvalete girdiğinizde bizim hissettiğimizi hissediyorsunuz. Siz bu durumun yaşanmasını istemiyorsanız çözüm stickerları sökmek değil--ki stickerları sökünce altındaki cinsiyet belirten simgeler de sökülüyor. Stickerlar kaldırılıp altındaki cinsiyet simgeleri ortaya çıktığında siz doğru tuvalete girip o duyguları hissetmiyor olabilirsiniz ama biz her zaman o tuvalete ait olmama duygusunu hissediyoruz. Bu nedenle stickerları sökmek bir çözüm yolu değil. Tek çözüm yolu, birkaç tuvaletin kapısındaki cinsiyet simgesini kaldırıp yerine başka bir şey yapıştırmak, tek isteğimiz bu--şimdilik.”

Okulumuzda idare ve öğretmenleri toplumsal cinsiyet konusunda bilgilendirme adına çalışmalar sürdürülüyor. Bu nedenle stickerlar okulda bu kadar ses çıkarmışken Öğrenci Birliği ve idarenin bir araya gelip bu konuyu tartarak en doğru hareketi gerçekleştireceğine inancımız tam.

Okul içerisinde gittikçe genişleyen bu hareket fazla radikal olması ve okul malına zarar ile ilişkilendirilmesiyle eleştiriliyor. Biz de bu konuyu araştırıp sizlerle konunun öznelerinin ve okulun genelinin fikirlerini paylaştık. Dr. Peter Coles ile geçtiğimiz günlerde konu hakkında görüşmeler gerçekleştirildi. Claw olarak bu konunun yakın takipçisi olmaya devam edeceğiz ve herhangi bir gelişme olması durumunda sizlere aktaracağız.

Detaylı grafiklere okul hesabınızı kullanarak aşağıdaki dokümandan ulaşabilirsiniz: